مشخصات

کشور ایران
استان مازندران
شهرستان رامسر
بخش مرکزی
دهستان سخت‌ سر
روستا جواهرده
جمعیت  ۹۸۰۰ نفر
مذهب شیعه
زبان گفتار زبان طبری یا مازندرانی
ارتفاع از سطح دریا ۲۰۰۰ متر
شرایط آب و هوا کوهستانی و سردسیر
پیش شماره تلفن 2522
ره آورد نمد بافی، چادرشب بافی، عروسک بافی، چادر بافی، کوزه گری، شولا، سفره، جوراب پشمی، خراطی و سفالگری، ترشی، مربا، لبنیات محلی و ..

جواهرده یکی از روستاهای شهرستان رامسر در غرب استان مازندران و در مرز استان گیلان است. این روستا در فاصله ۲۷ کیلومتری رامسر در دهستان سخت‌سر و در ارتفاعات ۲۰۰۰ متری البرز قرار دارد. جمعیت روستای جواهرده بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۰ حدود ۹۸۰۰ نفر است. البته این جمعیت هرگز در تمامی طول سال ساکن این روستای مدرن نیستند؛ چرا که تنها چهار ماه از سال در این روستا مردم زندگی می‌کنند و در ماه‌های دیگر سال جز چند نفر نگهبان و سریدار کسی در آن جا ساکن نیست. مردم روستا به دامداری، کشاورزی و باغداری مشغول اند و صنایع دستی آن شامل نمدمالی، سفال، آهنگری و مسگری است. تنها راه ارتباطی جواهرده به رامسر منتهی می‌شود و از راه کوهستان با قزوین نیز مرتبط است. در مورد نام این روستا عقاید مختلفی وجود دارد. یکی از کهن‌ترین اشاره‌ها به نام این روستا در کتاب «تاریخ گیلان و دیلمستان» از سیدظهیرالدین مرعشی است که نوشتهٔ سدهٔ ۹ هجری قمری می‌باشد و ضمن بازگویی رویدادهای سال ۸۸۸ هجری قمری از این روستا با نام «جئورده» یاد می‌کند. در گذشته و در زبان گیلکی نام این روستا به صورت «جؤردی» یا «جؤرده» یاد شده‌است. برخی پژوهشگران اطلاق نام جواهرده بر این روستا را نادرست می‌دانند. چراکه این‌گونه استدلال می‌کنند که «جؤرده» به معنی ده بالا (زِبَر ده) در مقابل جیرده یعنی ده پایین (زیر ده) می‌باشد. همچنین باید توجه داشت که در استان گیلان چندین محل و روستا با نام‌هایی که از مشتقات جئور یا جیر باشند وجود دارند. به همین دلیل نام «جواهرده» را از این رو که با واژهٔ «جواهر» بستگی دارد نادرست می‌دانند. در نقطهٔ مقابل برخی پژوهشگران نیز با در نظر گرفتن رسم دیرینهٔ دفن مردگان در بلندی‌ها و درون دخمه‌ها همراه با لوازم زینتی (جواهرات) توسط زرتشتیان و رایج بودن این عمل از دوران ساسانیان تا پیش از دوران آل بویه در این منطقه، این‌گونه استدلال می‌کنند که چون رسم نامگذاری مکان‌ها به دو گروه غربی و شرقی، و سفلی و علیا امری متأخر بوده و مربوط به دوران نظام خانی و خان‌زادگی و ملوک الطوایفی است، پس نام «جؤرده» نمی‌تواند به معنی ده بالا باشد، و همان گوهر و جواهر منظور بوده، و «جواهرده» نام درست این روستا می‌باشد. بر این پایه، اینان به دلیل به دست آمدن آثار قیمتی، طلا و جواهرات از این روستا آن را همان «جواهرده» می‌نامند. یک استدلال دیگر نیز این است که وجود نام «جواهردشت» در رودسر نیز خود تأئیدی است بر تصادفی نبودن نام «جواهرده» بر این روستا که در رامسر واقع شده‌است. یعنی اگر قرار بود جئور در یک جا به اشتباه جواهر تعبیر شود، دیگر اینکه بگوییم در دو جای متفاوت، در هر دو به اشتباه به جواهر تعبیر شده، امری دور از واقع به نظر می‌رسد. به نظر برخی جواهر دشت نیز تحریف شده جؤردشت است. در اشکورات روستاهایی دیگر به نام جورده و جیرده وجود دارد که خود مویدی بر تحریف خواهد بود. برخی نیز چون این روستا زمانی آکنده از کشتزارهای گندم و جو بوده، نام جواهرده را تغییریافتهٔ «جَوادَهار» به معنی گندم‌زار میان شکاف دو کوه می‌دانند. در اوستا جاوا به معنی گندم، و در پهلوی جاو به معنی جو است. دهار نیز به معنی شکاف کوه است.فرضیهٔ دیگر آنست که چون به اعتقاد مردمان قدیم، در روزگاران گذشته زنی به نام جواهر حاکم این منطقه بوده، جواهرده از نام او برگرفته شده‌است. دکتر عنایت اله رحیمیان در کتاب (سخت سر یا رامسر در گذر زمان) از کلمه (جواردیه) استفاده کرده است. آب‌و‌هوای این روستای زیبای ییلاقی در اکثر فصل‌های سال خنک بوده و متوسط دما در بهار و تابستان بین ۱۰ تا ۱۲ درجه است، به همین دلیل بسیاری از اهالی استان گیلان و مازندران برای فرار از هوای شرجی و گرم تابستان، وارد این روستای خوش آب‌و‌هوا می‌شوند. خانه‌های ویلایی بسیاری در این مکان وجود دارد که شما می‌توانید چند روز با آرامش کامل در این روستا خوش بگذرانید. لازم به ذکر است که افراد این روستا بسیار خونگرم و مهمان‌نواز هستند. به دلیل آنکه این روستا از ارتفاع بالایی برخوردار است، معمولا پاییز و زمستان‌های پُر از برفی را سپری می‌کند، بنابراین سعی کنید نیمه دوم فصل پاییز و زمستان را برای سفر به این روستای تاریخی انتخاب نکنید. توصیه می‌کنیم پیش از رفتن حتما درباره وضعیت آب‌وهوای این روستای ییلاقی پرس‌وجو کنید. روستای جواهرده رامسر دارای ۱۲ محله قدیمی به نام‌های «جولاخیل» (محله جواهرده)، «اوشیان سر»، «سید محله»، «برشی محله»، «آموسی خیل»، «صیقل محله»، «چاک دشت»، «سراب یا کربلا بنه»، «رمک محله»، «تنگ دره»، «فتوک محله»، «کهنه تنگ دره» و «شل محله» است که تمام آن‌ها با مردمانی مهمان‌نواز و مهربان، پذیرای مسافران و طبیعت‌گردان هستند. مردم روستای جواهرده در گذشته از تقویم گالشی یا گیلکی استفاده می‌کردند و جشن‌های مختلف مانند عید نوروز یا جشن تیرماه سیزده و همچنین پرداخت خراج و مالیات، حساب و کتاب زمان کاشت و برداشت محصولات کشاورزی و دامی، همه و همه وابسته به این تقویم بوده‌اند. جالب است بدانید که مردم روستای جواهرده، نوروز (نوروز بل) را در آغاز فصل بهار و اول فروردین جشن نمی‌گرفتند؛ بلکه روزهای اواسط ماه مرداد (۱۳ تا ۱۷ مرداد) برای آن‌ها به‌عنوان شروع سال شناخته می‌شده است. ماه‌های سال گیلکی در تقویم گالشی به این ترتیب هستند: نوروز ماه، کرچه ماه، ارکه ماه، تیر ماه، موردال ماه، شرر ماه، امیر ماه، اول ماه، سیه ماه، ده ماه، ورفه ماه، اسفندار ماه. 
 

جای‌ های دیدنی روستای جواهرده

 
بوستان جنگلی صفارود
اگر الویت شما برای سفر، دستیابی به آرامش و گذراندن اوقاتی خوش در یک جای دنج و باصفا است، پس حتما از بوستان جنگلی صفارود که در ۹ کیلومتری جاده جواهرده واقع شده است، دیدن کنید. وجود درختان انبوه و سرسبز در این جنگل و ترکیب آن با صدای آبشار صفارود، بدون تردید آرامشی وصف‌ناپذیر به شما هدیه خواهد کرد. از ویژگی‌های این بوستان جنگلی می‌توان به چشمه آب معدنی آن اشاره کرد که بسیار گوارا بوده و ساکنین این منطقه از آن برای نوشیدن استفاده می‌کنند. وقت گذراندن در دل طبیعت این جنگل باصفا، بسیار لذت‌بخش بوده و صرف چای هیزمی هم قطعا آن را دلچسب‌تر خواهد کرد، اما خالصانه از شما خواهشمندیم که حتما به محض خارج شدن از این جنگل زیبا، آتش را خاموش کنید تا این سرمایه ملی برای نسل‌های آینده حفظ شود، همچنین نریختن زباله در طبیعت را هم جدی بگیرید و رعایت این مسئله تنها محدود به جواهرده نمی‌شود؛ با طبیعت مهربان باشیم و رسم مهمان را به شیوه‌ای درست به جا آوریم.
 
دریاچه قو
وجود دریاچه‌ای به نام قو در دل طبیعت چشم‌نواز جاده جواهرده، همانند نگینی می‌درخشد. این دریاچه مصنوعی از یک برکه کوچک به دست آمده و توسط بخش خصوصی گسترش پیدا کرده است. وجود آلاچیق‌های زیبا و چوبی در دور‌تادور این دریاچه موجب شده تا با آسودگی خاطر در این محیط استراحت کرده و از سکوت بی‌بدیل این طبیعت بکر لذت ببرید. اگر اهل اندکی هیجان هستید، حتما قایق‌های پدالی موجود در دریاچه قو را امتحان کرده و از همه قسمت‌های این دریاچه دیدن کنید. بهتر است بدانید که دریاچه قو در یک مسیر فرعی از این جاده ییلاقی واقع شده که برای رسیدن به آن باید ۲.۵ کیلومتر در یک جاده خاکی رانندگی کنید. یک بار رفتن به این دریاچه زیبا کافی‌ست تا هر بار در سفر خود به شهرستان رامسر از این منطقه زیبا دیدن کنید.
 
آبشارها و چشمه‌ها
شما در مسیر این جاده ییلاقی و جذاب با آبشارها و چشمه‌های زیبا و شگفت‌انگیزی روبرو می‌شوید، که به شما اجازه نمی‌دهند پیش از توقف و عکاسی در کنار آن‌ها به مسیر خود ادامه دهید. زیبایی آبشارهای موجود در مسیر این جاده هوش از سرتان می‌برد و آرامشی بی‌نظیر را برایتان به وجود خواهد آورد. شما می‌توانید در کنار این آبشارها عکس‌هایی خیره‌کننده برای خود ثبت کنید و از دیدن آن‌ها لذت ببرید.
 
مراتع و قله‌ها
با عبور کردن از جاده ییلاقی این روستای زیبا، از مسیر جنگلی فاصله گرفته و وارد مراتع و قله‌ها می‌شویم. مراتع و قله‌های زیبایی در روستای جواهرده واقع شده‌اند و یک مکان خوب برای تفریح به شمار می‌روند. شما با در دست داشتن یک دوربین عکاسی یا حتی گوشی می‌توانید عکس‌های بی‌نظیر و خیره‌کننده‌ای را برای خود ثبت کنید. با قرار گرفتن بر روی قله‌های این روستا احساس می‌کنید که بر روی ابرها قدم می‌گذارید، زیرا ابرها دقیقا در زیر پاهای شما قرار دارند و آسمان را بسیار به خود نزدیک می‌بینید. قله‌های سرخ تله، واژک سه براره رژه و سماموس از مهم‌ترین و جذاب‌ترین جاهای دیدنی این منطقه ییلاقی محسوب می‌شوند.

آبشار کوهستانی
بدون تردید از دست دادن فرصت برای تماشای آبشار کوهستانی جواهرده یک افسوس بزرگ برای شما رقم خواهد زد، بنابراین فرصت را غنیمت شمرده و حتما در سفر به روستای جواهرده، بازدید از این آبشار دیدنی و ناب را در برنامه خود قرار دهید. آبشار کوهستانی در انتهای این جاده ییلاقی منحصر به فرد، واقع شده و برای رسیدن به آن باید شیب‌های تندی را سپری کرده و از مسیرهای باریک گذر کنید تا چشمانتان به جمال این آبشار بی‌نظیر روشن شود. آب این آبشار روان، بسیار زلال و گوارا است، همچنین دمای آن بسیار پایین بوده و نوشیدن آن در فصل تابستان می‌تواند نشاط و شادابی را به پاهای خسته شما بازگرداند. اگر در فصل بهار یا تابستان به این روستا سفر کنید، قطعا مسافران و گردشگران زیادی را در مسیر خواهید دید که برای تماشای این آبشار آمده‌اند، حتی برخی از این افراد سعی می‌کنند با عبور از یک مسیر صعب‌العبور به بالای آبشار برسند تا بدین ترتیب ‌بتوانند این روستای ییلاقی منحصر به فرد را در یک نمای بسیار جذاب و انرژی‌بخش مشاهده کنند. توصیه ما به شما این است که عکاسی از آبشار کوهستانی این روستای زیبا را فراموش نکنید.
 
مسجد آدینه
یکی دیگر از جاهای دیدنی و جاذبه‌های تاریخی این منطقه ییلاقی را می‌توان مسجد آدینه معرفی کرد. این مسجد با قدمتی ۷۰۰ ساله یکی از جاذبه‌های اصلی روستای جواهرده به شمار می‌رود. مسجد آدینه در گذشته، معبد و آتشکده آیین میترایی و زرتشتیان بود، اما شخصی به نام «شل شریف» در حدود ۷۰۰ سال قبل کمر همت بست و این مسجد را دقیقا مطابق با معماری و فرهنگ مردم شمال احداث کرد. این مسجد طی سال‌های گذشته در معرض بلایای طبیعی بسیاری قرار گرفت، اما بیشترین آسیبی که متوجه آن شد، برخورد صاعقه با درخت زبان گنجشک کنار آن و در نتیجه آتش‌سوزی تمام مسجد بود. هم‌ اکنون این مسجد مورد بازسازی قرار گرفته و اهالی روستا و مسافران بسیاری از آن بازدید می‌کنند. مراسم‌های مذهبی و سنتی همانند گلکاری دیوارهای مسجد آدینه که در زبان شمالی به آن «دزگا مزگتی» گفته می‌شود هم در این مکان انجام می‌پذیرد و بسیاری افراد از استان مازندران و استان‌های همجوار برای شرکت در این مراسم‌ها داوطلب می‌شوند.
 
مقبره شاه یحیی
یکی دیگر از مکان‌های مذهبی این روستای ییلاقی را می‌توان مقبره شاه یحیی دانست که در چکاد قله سماموس واقع شده است. بسیاری از اهالی این روستا به منظور برآورده شدن دعاها و راز و نیاز‌های خود با خدا وارد این مکان می‌شوند.
 
گورهای تاریخی گبری
گورهای تاریخی گبری را می‌توان یکی دیگر از آثار تاریخی و مکان‌های دیدنی روستای جواهرده دانست که در حدود ۲ تا ۳ هزار سال قدمت دارد. گورهای گبری در دو نوع سردابه‌ای و خمره‌ای وجود دارند که با توجه به اعتقادات هر قومیت متفاوت است.